Wydawałoby się, że wysoka częstość występowania cukrzycy sprawia, że objawy choroby są bardziej znane lekarzom. Niestety, nadal cukrzyca rozpoznawana jest późno. Wśród dzieci z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 u 28,6% stwierdziliśmy cukrzycową kwasicę ketonową.
Obecnie nie ma leczenia w celu zapobiegania zachorowaniu na cukrzycę typu 1, nie potrafimy zatrzymać błędnej reakcji układu odpornościowego. Wszystkie dzieci, które chorują na cukrzycę typu 1 muszą być leczone insuliną przez całe życie.
Międzynarodowy program prewencji pierwotnej cukrzycy typu 1 za pomocą doustnej insuliny GPPAD (ang. Global Platform for the Prevention of Autoimmune Diabetes) Globalna Platforma ds. Zapobiegania Cukrzycy Autoimmunizacyjnej www.gppad.org/en.
| Celem projektu jest pierwotna prewencja cukrzycy typu 1. W ramach projektu są identyfikowane niemowlęta ze zwiększoną genetyczną predyspozycją do zachorowania na cukrzycę typu 1. Następnie chcemy zbadać czy codzienne podawanie łyżeczki sproszkowanej insuliny wytrenuje układ odpornościowy dziecka tak aby nie rozpoznawał komórek produkujących insulinę jako ciało obce i nie niszczył ich. |
Poza Instytutem Matki i Dziecka oraz Oddziałem Diabetologii Dziecięcej Szpitala Pediatrycznego w Warszawie, w badaniu uczestniczą lekarze i naukowcy z ośrodków akademickich z Niemiec, Szwecji, Belgii i Wielkiej Brytanii.
Trening układu odpornościowego przed pojawieniem się pierwszej fazy cukrzycy typu 1
Początkowa faza cukrzycy jest bezobjawowa, wykrywane są jedynie autoprzeciwciała (GADA, IA-2A, IAA, ICA i ZnT8A). Autoprzeciwciała wskazują, że rozpoczął się proces autoagresji, powolnego niszczenia komórek beta trzustki przez własny układ odpornościowy (I faza cukrzycy). Badania niemieckie, fińskie oraz TEDDY wykazują wyraźny szczyt pojawiania się autoprzeciwciał (I faza cukrzycy) pomiędzy 9. miesiącem a 3. rokiem życia dziecka. Analiza 13.000 dzieci z predyspozycją genetyczną do cukrzycy typu 1 (badania BABYDIAB, DAISY, DIPP), które zachorowały na cukrzycę przed 20. r.ż. wykazała obecność autoprzeciwciał przed 5. r.ż. (średnio w wieku około 2 lat). Niemal wszystkie dzieci z kilkoma autoprzeciwciałami rozwijają pełnoobjawową cukrzycę.
Ryzyko pełnoobjawowej cukrzycy w wieku 15 lat wynosiło:
- 0,4% (95% CI, 0,2% -0,6%) u dzieci bez autoprzeciwciał,
- 12,7% (95% CI, 8,9% -16,5%) u dzieci z jednym autoprzeciwciałem
- 61,6% (95% CI, 53% -70,2%) u dzieci z dwoma autoprzeciwciałami
- 79,1% (95% CI, 73,3% -85%) u dzieci z trzema autoprzeciwciałami
Wczesne wykrywanie dzieci z podwyższonym ryzykiem genetycznym cukrzycy typu 1
Ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 w populacji europejskiej wynosi około 0,4%, obecność krewnego pierwszego stopnia z cukrzycą typu 1 wiąże się z 5% ryzykiem. Znanych jest ponad 50 regionów genomu, w których zmienność genetyczna jest związana z ryzykiem cukrzycy typu 1. Najważniejszym z nich jest region chromosomu 6 HLA DR-DQ.
Zwiększona predyspozycja do zachorowania na cukrzycę typu 1 występuje u 1% populacji. Czyli 10 na 1000 dzieci ma geny związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 1. Obecny projekt daje możliwość bezpłatnego wykonania badania genetyczne w celu wykrycia podwyższonego ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 1. Badanie wykonywane jest w ramach programu badań przesiewowych noworodków. Potwierdzenie genetycznej predyspozycji do zachorowania na cukrzycę typu 1 sprawia, że u 10 ze 100 dzieci z genami ryzyka do momentu 6. urodzin dojdzie do aktywacji procesu niszczenia komórek beta i rozwinie się I faza cukrzycy.
Badania genetyczne wykonywane są w Zakładzie Badań Przesiewowych i Diagnostyki Metabolicznej Instytutu Matki i Dziecka, Kasprzaka 17A, 01-211 Warszawa.
Dzieci, u których potwierdzimy zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 zostaną zaproszone do wzięcia udziału w dalszej części projektu - w programie zapobiegania niszczenia komórek beta poprzez stymulację układu odpornościowego doustną insuliną.
Doustna insulina w zapobieganiu cukrzycy typu 1, badanie POInT, Primary Oral Insulin Trial
Istnieją liczne dowody na to, że insulina jest wczesnym, kluczowym autoantygenem. Zmiana alleli w genie insuliny jest związana z cukrzycą typu 1. Polimorfizmy w genie INSULIN (INS) powodują ryzyko genetyczne dla cukrzycy typu 1 poprzez zmianę ekspresji insuliny w grasicy, wpływając w ten sposób na tolerancję immunologiczną na insulinę i jej prekursory. Co więcej, autoimmunizacja insulinowa jest ściśle związana z haplotypem HLA DR4-DQ8 obecnym u większości dzieci, które rozwijają cukrzycę typu 1.
We wcześniejszym badaniu Pre-POINT znaleziono dawkę doustnej insuliny, która wpływa pozytywnie na układ immunologiczny. U żadnego dziecka nie obserwowano hipoglikemii ani reakcji alergicznej po podaniu doustnej insuliny. Obecny projekt POInT ma na celu wczesne wytrenowanie układu odpornościowego dzieci aby nie dopuścić do aktywacji procesu niszczenia komórek beta produkujących insulinę. W tym celu niemowlęta w wieku 4-7 miesięcy, ze zwiększonym genetycznym ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 1, będą otrzymywały razem z posiłkiem jedną łyżeczkę insuliny w proszku. Insulina podawana doustnie zostanie strawiona w przewodzie pokarmowym. Celem podania doustnie insuliny nie jest obniżenie stężenia glukozy, tylko trening układu odpornościowego.
Zwiększenie tolerancji niemowlęcia na insulinę może zapobiec lub opóźnić pojawienie się I fazy cukrzycy a tym samym zapobiegać lub opóźniać rozpoznanie choroby. Kluczowym okresem interwencji jest okres niemowlęcy. To jedyny okres, kiedy naturalne mechanizmy tolerancji immunologicznej są w pełni aktywne, gdy dziecko staje się tolerancyjne na komensalne mikroorganizmy i składniki dietetyczne. Na pozytywne efekty treningu układu odpornościowego w młodym wieku wskazuje zmniejszenie występowania alergii na orzeszki ziemne u dzieci, którym w wieku 4-10 miesięcy życia podawano doustnie orzeszki.
Dzieciom w badaniu POInT podaje się sproszkowaną insulinę lub placebo (środek obojętny), aby porównać te dwa. Ani naukowcy, ani uczestnicy nie wiedzą co otrzymuje dziecko. Jest to powszechna praktyka stosowana w badaniach, aby zapobiec wpływom stron na wyniki.
Dziecko uczestniczące w badaniu POInT będzie poddawane regularnym badaniom. Jeśli u dziecka pojawią się objawy niszczenia komórek wytwarzających insulinę (autoprzeciwciała), będzie to można odpowiednio wcześnie zdiagnozować. Insulina i wszelkie badania przeprowadzane w ramach badania POInT są bezpłatne.
Badanie POInT prowadzone jest w Klinicznym Oddziale Diabetologii Dziecięcej i Pediatrii zlokalizowanej w nowoczesnym Szpitalu Pediatrycznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przy ul. Żwirki i Wigury 63A, 02-091 Warszawa
Więcej informacji na www.swiatbezjedynki.pl
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
