Odpowiedzi na pytania z wykładu APETYT NA ŻYCIE, CZYLI DIETA DIABETYKA - MOŻLIWOŚCI I WYZWANIA

Wykład pt. "Apetyt na życie, czyli dieta diabetyka - możliwości i wyzwania" wygłoszony przez dr inż. Beatę Sińską i mgr Teresę Benbenek-Klupę podczas 1. Wirtualnej Konferencji mojacukrzyca.org cieszył się ogromnym zainteresowaniem słuchaczy. Panie przekazały ogromną dawkę praktycznej wiedzy związanej z żywienie w cukrzycy. Podczas sesji padło wiele pytań. Nie na wszystkie udało się odpowiedzieć na żywo, ale prelegentki zadeklarowały, że udzielą odpowiedzi na wszystkie pytania w formie pisemnej. I tak też się stało. Publikujemy odpowiedzi na pytania. Wykład odbył się pod patronatem firmy Ascensia Diabetes Care.

Odpowiedzi udzielają dr inż. Beata Sińska i mgr Teresa Benbenek-Klupa.

Andy: macie wersję wege talerza?

Nie mamy tak opracowanej wersji dla wegetarian. Ale to jest ciekawa sugestia, zastanowimy się jak ten temat zagospodarować. Warto odwiedzić stronę Zalecenia żywieniowe dla wegan i wegetarian

Janusz: Czy dieta dla cukrzyka typu1 jest również dozwolona czy odpowiednia dla osoby po usunięciu trzustki, która również jest cukrzykiem?

Po usunięciu trzustki dochodzi do całkowitego braku insuliny. Jeżeli jest Pan leczony metodą intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii, czyli insulina podawana jest penem co najmniej 4 razy dziennie, lub pompą insulinową, to sposób odżywania i dobór dawki insuliny opierać się może na tych samych zasadach co w klasycznej cukrzycy typu 1. Jednak proszę pamiętać, że jeżeli doszło do całkowitej resekcji (usunięcia) trzustki to brakuje Panu enzymów trawiennych i pewne ograniczenia w składnikach czy produktach mogą wynikać z tego faktu. Dieta w przypadku resekcji trzustki będzie bardziej zmodyfikowana i zindywidualizowana zgodnie z potrzebami pacjenta, niezbędna konsultacja z dietetykiem.

Tomasz: Z racji tego iż cukrzyca ma podłoże autoimmunologiczne pojawiają się choroby współistniejące. Jak cukrzyk z cukrzycą typu 1 lub 2 musi modyfikować standardową dietę do współistniejącej celiakii?

Jeżeli wraz z cukrzyca istnieje celiakia dieta powinna być dopasowana do obu jednostek chorobowych, w sytuacji celiakii wskazana jest dieta bezglutenowa.

Marek: Jaka jest przewaga liczenia WW i WBT nad kcal?

Systemem ogólnie przyjętym na świecie w tym i w Polsce, jeżeli chodzi o dawkowanie insuliny jest szacowanie/liczenie przede wszystkim węglowodanów, gdyż to one mają największy wpływa na glikemie. Obliczanie węglowodanów może odbywać się w oparciu o wymienniki węglowodanowe (WW) lub gramy. W kalkulatorach producentów pomp insulinowych mamy opcje liczenia gramów lub WW, nie ma opcji kcal pochodzących z węglowodanów. Wymiennik białkowo - tłuszczowy (WBT) został wprowadzony w Polsce i tylko w naszym kraju jest stosowany. Nie ma jednoznacznych standardów jak z niego korzystać zaaprobowanych przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Ideą szacowania WBT było zapobieganie późnej hiperglikemii poposiłkowej, którą obserwuje się po spożyciu przede wszystkim posiłków bogatych w tłuszcze zwierzęce. Sposób dawkowania insuliny aby zapobiegać późnej hiperglikemii po posiłkowej jest ciągle przedmiotem dyskusji w środowisku diabetologów. Różnice w podejściu mogą też wynikać z czasu trwania choroby, wieku pacjenta i sposobu podawania insuliny (peny, pompa).

Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego na rok 2020, jeżeli chodzi o sposób szacowania posiłków brzmią następująco:


Bilansowanie składu jakościowego posiłku, polega na zwróceniu uwagi na proporcje węglowodanów, białek i tłuszczy zgodnie z talerzem diabetyka ( talerzem zdrowego żywienia). Takie podejście do żywienia pozwala zachować orientacje w ilości spożywanych nie tylko węglowodanów ale także białek i tłuszczy.

Pełny tekst wytycznych PTD można znaleźć tutaj.

Anna: Czy mleko zimne w porównaniu z ciepłym (podgrzanym) mniej dynamicznie podnosi glikemię?

Proces podgrzewania mleka nie ma istotnego wpływu na jego skład (oczywiście może częściowo zdenaturować białko, lub lekko skarmelizować cukier), ale nie powinno mieć to istotnego wpływu na glikemię poposiłkową. Jedynie temperatura płynu (mleka podgrzanego) może wpłynąć na perystaltykę jelit i tempo wchłaniania. Tempo wchłaniania ciepłego mleka może być nieco szybsze

Robert: O której godzinie Pani Teresa jada śniadanie i czy jest to ta sama godzina każdego dnia? Jaka jest ewentualna odchyłka czasowa? Pytanie dotyczy również czasu spożywania pozostałych posiłków.

Jadam posiłki bardzo elastycznie jeżeli chodzi o porę, model intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii na to pozwala. Rozrzut czasowy np. śniadanie 5:00 do 11:00, obiad 12:00 - 16:00, kolacja nie później niż 20-ta z wyjątkiem imprez. Nie dojadam między posiłkami ponieważ nie jestem głodna, a jak mam apetyt na cos słodkiego to zjadam robiąc insulinę :).

Iza: jakie pieczywo najlepiej wybierać, czy mąka ma znaczenie? Chcę piec pieczywo z niskim IG dla cukrzyka.

Tak, mąka ma olbrzymie znaczenie. Nie jest wskazane spożywanie pieczywa z "białej", oczyszczonej mąki. Najlepiej wybierać pieczywo upieczone z mąki o grubym przemiale tj. razowe, graham żytnie lub pszenne, tzw. ciemne pieczywo. Proszę pamiętać, że najlepsze jest pieczywo jednodniowe, ma więcej błonnika pokarmowego (skrobi opornej). Ponadto można skorzystać z pieczywa dedykowanego diabetykom z niskim indeksem glikemicznym, często jego składnikiem są mąki z nasion soi, ciecierzycy.

Marek: W nawiązaniu do WW, WBT i kcal - my jesteśmy z Katowic i liczymy kcal, a tymczasem cała Polska liczy WW i WBT. W czym kcal są gorsze, albo lepsze od liczenia wymienników?

Kcal w niczym nie są gorsze ani lepsze, Katowice są jedynym ośrodkiem w Polsce gdzie taki system obowiązuje. Reszta Polski i świata :) skupia się na liczeniu węglowodanów w postaci WW (wymienników) lub gramów (g). To jest prostsze dla pacjentów niezależnie od wieku i metody leczenia. Dobową kaloryczność mniej więcej powinniśmy raz na jakiś czas oszacować wszyscy, chodzi o to aby się nie przekarmiać.

Agnieszka: chciałam zapytać o zamienniki cukru - jest tego sporo - ksylitol, erytrytol, cukier kokosowy, stevia. Czasami muszę użyć - co wybierać? Są lepsze i gorsze zamienniki?

Dobrymi zamiennikami cukru jest ksylitol i erytrytol oraz stewia. Cukier kokosowy, melasa, syrop z agawy, syrop klonowy i cukier brązowy to niestety sacharoza, czyli cukier z "cukierniczki".

Joanna: jakie zamienniki cukru najlepsze do pieczenia?

Najlepsze zamienniki cukru, które można używać do pieczenia to stewia, ksylitol, erytrytol.

Bella: Orzechy jakie najlepsze? Są jakieś których powinno się unikać?

Prawie wszystkie orzechy są zdrowe, z wyjątkiem kokosa (w postaci najczęściej wiórków kokosowych), który zawiera duże ilości niezdrowych nasyconych kwasów tłuszczowych. Najlepsze są te orzechy, które rosną w naszej szerokości geograficznej tj. orzechy włoskie i laskowe, ale warto również jeść migdały. Należy jednak pamiętać, że oprócz cennych składników odżywczych orzechy są bogate w tłuszcz, co oznacza, że mają dużo kalorii. Dlatego najlepiej jeść 30-40 g orzechów dziennie. Należy unikać (nie jeść zbyt często i dużo w jednej porcji) orzechów w karmelu, mlecznej czekoladzie oraz opiekanych w cieście.

Paulina: czy w takim razie koktajle są niepożądane? zawsze mam przy sobie jako posiłek na szybko. 120 gr. truskawek, 170 gr. jogurtu naturalnego, 100 ml mleka 2% wychodzi około 180 kcal 2 WW i 1BT.

Zauważono, że proces rozdrabniania (mielenie, miksowanie, przecieranie) powoduje, że składniki odżywcze lepiej i szybciej się wchłaniają. M.in. podczas rozdrabniania niszczymy strukturę błonnika pokarmowego, który traci swoje pierwotne właściwości.

W związku z tym koktajle mogą wymagać większej dawki insuliny ze względu na proces miksowania. Gdyby zjadła Pani te produkty każdy z osobna, prawdopodobnie dawka insuliny byłaby mniejsza. Co do WBT w takim posiłku - odważyłabym się powiedzieć że to nic nie wnosi. Jeżeli dawkowanie insuliny, rodzaj bolusa ma Pani opanowane tak, że cukier jest ok nic bym nie zmieniała. :)

Jeśli jeszcze tego nie zrobiliście, koniecznie polubcie nasz profil na FB!