Badanie glukozy - jak się przygotować?

Oznaczenie poziomu glukozy we krwi jest jednym z najczęściej zlecanych badań w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Aby wynik tego badania był wiarygodny i diagnostyczny, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie się do pomiaru. Diabetyk24 jako ekspert w branży pomoże wyjaśnić u kogo wykonuje się badanie glukozy i jak należy się do niego przygotować?

1. Test obciążenia glukozy - dla kogo?

Test doustnego obciążenia glukozą (oral glucose tolerance test tzw. OGTT) rozpoczyna się na czczo, 8–14 h po ostatnim posiłku, u osoby wypoczętej i po przespanej nocy, po 3 dniach spożywania przeciętnej diety o normalnej zawartości węglowodanów (zawierającej co najmniej 150 g węglowodanów). Pierwszy pomiar glukozy wykonuje się na czczo z próbki krwi żylnej, następnie pacjent wypija w ciągu 5 min 250–300 ml wody, w której rozpuszczono 75 mg glukozy. Następnie w pozycji siedzącej, powstrzymując się od wykonywania wysiłku fizycznego, palenia tytoniu i spożywania dodatkowych posiłków, pacjent czeka 120 min na kolejne pobranie krwi.

Wskazaniami do wykonania testu są:

• podejrzenie cukrzycy lub nieprawidłowej tolerancji glukozy:
  
  • cechy zespołu metabolicznego (np. znaczna otyłość) przy prawidłowej glikemii na czczo;
    
  • nieprawidłowa glikemia na czczo ( zakresie 100-125 mg/dl);
• podejrzenie hipoglikemii, w tym hipoglikemii reaktywnej.

Stężenie glukozy oznaczonej w osoczu krwi żylnej po 120 min powinno być niższe niż 140 mg/dl. Poziom glikemii w zakresie 140-200 mg/dl wskazuje na nieprawidłową tolerancję glukozy (stan przedcukrzycowy). Glikemia powyżej 200 mg/dl po 2h trwania testu uprawnia do rozpoznania cukrzycy typu 2.

OGTT rutynowo wykonuje się także u każdej kobiety w ciąży między 24 a 28 tygodniem ciąży. W diagnostyce cukrzycy u kobiet w ciąży wykonuje się test z 75 g glukozy, z oznaczeniem glikemii na czczo, po 1 h i po 2 h od wypicia roztworu glukozy.

Prawidłowe wartości glikemii w przypadku kobiet ciężarnych są inne niż w populacji ogólnej i wynoszą:
- na czczo <92 mg/dl;
- po pierwszej godzinie testu <180 mg/dl;
- po drugiej godzinie testu <153 mg/dl. [1] [2] [4]


Foto: depositphotos.com

2. Kiedy wykonuje się badanie glukozy?

Badanie glukozy wykonuje się u osób, które prezentują objawy sugerujące możliwość występowania cukrzycy, takie jak:

• polidypsja (wzmożone pragnienie, spożywanie dużej ilości płynów);
  
• poliuria (oddawanie dużych ilości moczu);
  
• cechy odwodnienia (utrata elastyczności skóry, wysuszenie śluzówek);
  
• utrata masy ciała niezwiązana z celowym odchudzaniem;
  
• osłabienie i wzmożona senność (objawy niespecyficzne);
  
• nawracające zmiany ropne na skórze;
  
• skłonność do infekcji dróg moczowo-płciowych.

Wykonywanie badania poziomu glukozy jest zalecane także u osób z grup ryzyka występowania cukrzycy. Zaliczamy do nich:

• krewnych pierwszego stopnia osób chorujących na cukrzycę;
  
• osoby ze zdiagnozowanym stanem przedcukrzycowym (nieprawidłowa glikemia na czczo i/lub nieprawidłowa tolerancja glukozy);
  
• osoby z nadciśnieniem tętniczym;
  
• osoby chorujące na otyłość;
  
• kobiety z cukrzycą ciążową w wywiadzie i/lub zespołem policystycznych jajników;
  
• kobiety, które urodziły dziecko o masie urodzeniowej >4 kg;
  
• osoby chorujące na mukowiscydozę;
  
• osoby z obniżonym poziomem frakcji HDL cholesterolu lub podwyższonym poziomem trójglicerydów;
  
• osoby, u których w przeszłości stwierdzono nieprawidłowy poziom glikemii.

U osób z grup ryzyka zaleca się oznaczanie poziomu glukozy we krwi co najmniej raz w roku.

Badanie glukozy we krwi na czczo wykonuje się także przesiewowo u każdej kobiety w ciąży na pierwszej wizycie ciążowej. [1] [3]

3. Jak się przygotować do badania glukozy?

W procesie przygotowania do badania poziomu glukozy kluczowe jest zachowanie odpowiedniego odstępu od ostatniego posiłku. Przyjmuje się, że ostatni posiłek należy spożyć nie później niż 8-12 h przed badaniem. W tym okresie nie należy także pić napojów (z wyjątkiem wody).

Dzień przed badaniem poziomu glukozy nie powinno się uprawiać intensywnego wysiłku fizycznego. Istotnym jest także, aby na badanie zgłosić się będąc wypoczętym, po dobrze przespanej nocy - bezsenna noc lub praca w godzinach nocnych mogą wpłynąć na podwyższenie poziomu glukozy we krwi i zafałszować wynik badania.

Przed badaniem glukozy nie należy celowo ograniczać węglowodanów w diecie, gdyż uzyskane wyniki nie będą w pełni wiarygodne.

Badanie glukozy polega na oznaczeniu jej poziomu w próbce krwi żylnej pobranej z żyły łokciowej. Badanie to jest szybkie i na ogół bezbolesne, a wynik najszczesciej możemy poznać jeszcze tego samego dnia (jest to uzależnione od konkretnego laboratorium).

Wartości poziomu glukozy we krwi na czczo powinny mieścić się w granicach 70-99 mg/dl. Wartości ≥100 mg/dl mogą wskazywać na występowanie zaburzeń gospodarki węglowodanowej i wymagają pogłębienia diagnostyki. [1]

Bibliografia:
1. "Interna" Szczeklika 2023, wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2023, wydanie 14
2. Doustny test tolerancji glukozy - Próby czynnościowe - Badania diagnostyczne - Diabetologia - Pediatria - Podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM - Medycyna Praktyczna
3. Podręcznik Interna - Medycyna Praktyczna: Cukrzyca rozpoznana podczas ciąży
4. Doustny test obciążenia glukozą | Cukrzyca - mp.pl

Jeśli jeszcze tego nie zrobiliście, koniecznie polubcie nasz profil na FB!