Stopa cukrzycowa - przyczyny i pierwsze objawy stopy cukrzycowej
Rozwój zespołu stopy cukrzycowej jest konsekwencją braku leczenia cukrzycy - a konkretnie podwyższonego poziomu glukozy we krwi, który utrzymuje się przez długi czas. Następstwem takiego stanu rzeczy jest uszkodzenie włókien nerwowych i/lub zwężenie drobnych naczyń krwionośnych, znajdujących się w obrębie kończyn dolnych, co z kolei prowadzi do upośledzenia czucia oraz do nieprawidłowego ukrwienia stóp. W efekcie diabetycy, u których poziom glukozy nie ulega uregulowaniu, stopniowo przestają odczuwać ból i dyskomfort wynikający z uciskania i obcierania przez zbyt ciasne buty, z nastąpienia na ostry przedmiot czy z wrastania paznokci lub łuszczenia się i pękania zgrubiałej skóry. Ponadto sama skóra, przez degradację wspomnianych wcześniej naczyń krwionośnych, nie jest dobrze odżywiana - ma więc zmniejszone zdolności regeneracyjne. Wszystko to sprawia, że na skórze stóp - często na stronie podeszwowej i/lub grzbietowej - pojawiają się drobne rany i otarcia, które, przy braku podjęcia leczenia, przekształcają się w owrzodzenia.Podsumowując - pierwsze objawy stopy cukrzycowej to przede wszystkim ograniczenie czucia, niewrażliwość na ściskanie, dotyk, uwieranie, a także na temperaturę (z tego względu u diabetyków istnieje zwiększone ryzyko poparzenia podczas kąpieli). Oprócz tego rany w obrębie stóp goją się wolniej, a niekiedy nawet powiększają się, tworząc owrzodzenie. Pacjent może nieprawidłowo stawiać stopy, doprowadzając do przeniesienia środka ciężkości i deformacji - w tym do wystąpienia palców młoteczkowatych. Więcej informacji o symptomach stopy cukrzycowej znajduje się w artykule Stopa cukrzycowa - przyczyny, objawy, zapobieganie. Jak pielęgnować stopę cukrzycową?.
Leczenie stopy cukrzycowej - na czym polega?
Leczenie stopy cukrzycowej obejmuje wiele aspektów, wśród których najważniejszym jest uregulowanie poziomu glukozy we krwi - a więc zniwelowanie bezpośredniej przyczyny neuropatii i zaburzeń krążenia, wywołanych przez cukrzycę. Oprócz tego terapia omawianego problemu uwzględnia:- leczenie innych nieprawidłowości metabolicznych: w tym regulację poziomu lipidów we krwi czy wyrównanie ciśnienia tętniczego;
- zaprzestanie stosowania używek - palenia tytoniu, picia alkoholu;
- wsparcie ortopedyczne w postaci noszenia odpowiednich wkładek, a w cięższych przypadkach - w postaci odciążania stopy przy użyciu laski, chodzika czy wózka inwalidzkiego;
- leczenie owrzodzeń - w razie potrzeby ich oczyszczenie i opracowanie chirurgiczne, pielęgnacja i właściwe opatrywanie oraz ewentualna antybiotykoterapia (przy zakażeniach ran).
Metody zapobiegania stopie cukrzycowej
Zapobieganie stopie cukrzycowej - podobnie, jak jej leczenie - opiera się przede wszystkim na wyrównaniu cukrzycy. Oprócz tego warto zadbać u takiego pacjenta o dobór wygodnych, fizjologicznie zaprojektowanych butów, w których ryzyko otarć i pęcherzy jest zminimalizowane (u niektórych osób zaleca się nawet zakup butów większym rozmiarze). Dodatkowo konieczne jest zachowanie jak najlepszej higieny stóp (uwzględniając także równe przycinanie paznokci), oglądanie kończyn dolnych (w celu zidentyfikowania ewentualnych ran), a oprócz tego - unikanie urazów mechanicznych czy termicznych.
Źródła:
1. J. Sieradzki, E. Płaczkiewicz-Jankowska, Zespół stopy cukrzycowej [w:] Interna - Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, aktualizacja hasła: 10.08.2023
2. Dr n. med. P. Witek, dr n. Mmd. B. Katra, Stopa cukrzycowa [w:] Medycyna Praktyczna, 07.06.2017
3. Dr n. med. M. Pawłowski, dr n. med. N. Szyłło, Zespół stopy cukrzycowej - praktyczne porady [w:] Diabetologia po Dyplomie 01/2017
4. Prof. dr hab. n. med. K. Bojakowski, Stopa cukrzycowa [w:] Medycyna po Dyplomie 12/2021
5. A. Korzon-Burakowska, Zespół stopy cukrzycowej - patogeneza i praktyczne aspekty postępowania [w:] Choroby Serca i Naczyń 2007, tom 4, nr 2
6. T. Koblik, Zespół stopy cukrzycowej. Trudno gojące się i przewlekłe rany - istotny problem medyczny [w:] Diabetologia Praktyczna 2007, tom 8, nr 1
7. B. Wanot, E. Nierobisz, A. Biskupek-Wanot, Amputacja kończyny dolnej jako najcięższe powikłanie cukrzycy [w:] Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2017
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
